Η κοινωνία μας - Αυτοκριτική…..

Ψάχνω συνεχώς, να βρω νέα προβλήματα, νέα θέματα για να καταπιαστώ. Κι όσο τα ψάχνω, τόσο βλέπω ότι μιλάμε συνεχώς για τα ίδια και τα ίδια, χρόνια και χρόνια. Δείγμα, του πόσο «προοδεύσαμε»… Παλιές σκέψεις, παλιά κείμενα, που θα περίμενα να έχουν μουσειακή αξία, οι εξελίξεις κανονίζουν να τα καθιστούν σχετικά επίκαιρα. Δείγμα –κι αυτό- του πόσο τα παλιά προβλήματα στρογγυλοκάθισαν κι αρνούνται να ξεβολευτούν… Πόσο απέχει από την πραγματικότητα ότι ζούμε σ’ ένα καθεστώς υπερβολών και συμπεριφερόμαστε κάθε υπερβολήν του μέτρου, ότι σχοινοβατούμε στις άκρες επιλογών και συμπεριφορών; Το ερώτημα μπορεί να τεθεί σε επίπεδο ατομικό, συλλογικό, εθνικό και υπερεθνικό. Όμως, ας περιορισθούμε κυρίως στα δύο πρώτα. Βέβαια η υπερβολή στα επισυμβαινόμενα στη χώρα μας δεν είναι ούτε παροδικό φαινόμενο, ούτε τρέχον. Ανήκει κι αυτή στη χορεία των ιστορικών μας «δεδομένων». Το περιορισμένο του χώρου επιβάλλει να εστιάσουμε την αναφορά μας στην αρνητική διάσταση της υπερβολής, διότι είναι εξίσου αληθές, ότι υπάρχει και η θετική της πλευρά. Π.χ., στη χορεία των θετικών υπερβολών μπορεί κανείς να αναφερθεί σε στιγμές της ιστορίας μας, όπου μια «παράλογη υπερβολή» αποφασιστικότητας και θάρρους, δημιούργησε και διατήρησε την ύπαρξη αυτού του λαού και αυτού του κράτους.
Περισσότερο όμως ενδιαφέρει ό,τι παράγει πρόβλημα, για αυτό και η εστίαση στις αρνητικές εκδοχές της υπερβολής που ευθύνονται για ευρύτερες θεσμικές και άλλες ιστορικές στρεβλώσεις.Η Ελλάδα, ήταν και είναι μια χώρα όπου η κατά τα ανωτέρω αρνητική υπερβολή ποτέ δεν έλειψε. Και ποτέ δεν απέφυγε τις συνέπειές της. Ο κοινωνικός, πολιτικός και οικονομικός μας βίος δομήθηκε ιστορικά μέσα σε πλαίσια και τέτοιων υπερβολών. Η πρώτη ίσως υπερβολή ήταν με την «καλημέρα» της γένεσης του νεώτερου ελληνικού κράτους, όπου πολλοί εκ των πρωτεργατών της απελευθέρωσης σύρθηκαν στην αφάνεια ή και στις φυλακές από ορισμένους περίεργους φραγκοντυμένους άκαπνους καλαμαράδες της εποχής εκείνης. Μια υπερβολή που εστιάζεται όχι μόνο στην ακραία ενεργητική της μορφή, αλλά επίσης και στην ακραία παθητική της διάσταση. Όταν δεν αδρανοποιούμασταν κάθε υπερβολήν, ενεργοποιούμασταν κάθε υπερβολήν. Μάλιστα δε, η κάθε υπερβολήν αδρανοποίηση ήταν πιο «ενεργητική» από την κάθε υπερβολήν ενεργητική που εν τούτοις είχε έντονα τα χαρακτηριστικά της ουσιαστικής παθητικότητας. «Ενέργεια» λεκτική, «ενέργεια» σε ασκήσεις επί χάρτου και σε ατέλειωτες μελέτες των ατέλειωτων προβλημάτων μας, που όμως από πίσω κρύβονταν μια παθητικότητα της βούλησης και της θέλησης. Δεν αποτελούν σχήμα λόγου τα ανωτέρω. Κάθε υπερβολήν εθιστήκαμε να ισορροπούμε στις άκρες επιλογών, άλλοτε μαξιμαλιστικού και άλλοτε μινιμαλιστικού χαρακτήρα. Κάθε υπερβολήν αναγάγαμε σε αποδεκτούς όρους συμπεριφοράς στάσεις που ταυτόχρονα αποδοκιμάζουμε. Μια περίεργη σούπα, όπου το επιδιωκόμενο και το αποδιοπομπαίο εγκαλούνται ταυτόχρονα στο πλαίσιο μιας παράταιρης ιερουργίας, αντιπαλεύουν το ένα το άλλο και ταυτόχρονα συνυπάρχουν. Ας συλλέξουμε μερικά τυχαία παραδείγματα από διάφορους τομείς, σχετικά διάφορους μεταξύ τους, πριν καταλήξουμε σε μια προσπάθεια λογικής ερμηνείας του φαινομένου.Ο «ωχαδερφισμός» για παράδειγμα, μνημείο στάσης ζωής με όλα τα χαρακτηριστικά της υπερβολής. Ένα αυτοράπισμα και ένας αυτοευτελισμός. Ένας βιασμός των ατομικών και συλλογικών προοπτικών, με βιαστές άτομα μεμονωμένα αλλά και συλλογικές οντότητες –κοινωνικές, πολιτικές, κ.λπ. Η πιο ακραία μορφή παθητικής υπερβολής, όπου τα πάντα αμπαλάρονται σε μια συσκευασία με περιεχόμενο μια ενεργή αδιαφορία προς το κάθε τι. Μια στάση ζωής που δεν βιώνεται απλά, αλλά μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Με πρώτους λαμπαδηφόρους, ιστορικά, κάποιους ηγήτορες της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας μας, οι οποίοι «κανόνισαν» να ενσπείρουν την αδιαφορία και την έλλειψη εμπιστοσύνης σε κάθε θετική προοπτική. Κάθε υπερβολήν όμως οι «μαθητές» πλειοδότησαν…Ο μύθος της «ψωροκώσταινας», μια κάθε υπερβολήν προσπάθεια καθοδήγησης της συνολικής εθνικής αντίληψης προς μια φιλοσοφία και ιδεολογία του ουραγού, που οφείλει να αποδεχθεί το μοιραίο, αφού κάθε προσπάθεια είναι θεόθεν ανέλπιδη.Να αναφερθούμε άραγε στην επιδρομή των απαξιών σε κάθε έννοια αξίας; Μια περίπου γενικευμένη αίσθηση, που προεχόντως προβάλλεται από την πολιτική και την πνευματική ηγεσία σε κάθε περίσταση. Μια περίπου γενικευμένη κάθε υπερβολήν αίσθηση, ομοίως πανταχόθεν προβαλλόμενη, ότι η αιδώς αποτελεί απαρχαιωμένη λέξη που κάποτε κάτι σήμαινε και που πάντως σήμερα δεν έχει τι να δηλώσει. Πόσο δίκαιες όμως από την άλλη, είναι οι επιρρίψεις ευθυνών προς όλους; Η γενίκευση ότι για όλα φταίει ο άλλος οι «όλοι είναι ίδιοι», αποτελεί μια άλλη επικίνδυνη υπερβολή. Η δανεική ζωή που μας μάθανε να ζούμε, η εύκολη λύση της εναπόθεσης ευθυνών για ότι στραβό μας συμβαίνει…Φταίει το κράτος που είμαστε άνεργοι επειδή εμείς θελήσαμε να σπουδάσουμε κάτι το οποίο επαγγελματικά στην χώρα μας είναι κορεσμένο(δικηγόροι ,γιατροί , δημοσιογράφοι ,εκπαιδευτικοί, κλπ.). Φταίει το κράτος που δεν έχουμε περισσότερες δαπάνες για παιδεία ,υγεία , κοινωνικό κράτος αλλά χωρίς βέβαια να αυξηθεί η φορολογία ( κάποιος μαγικός τρόπος θα υπάρχει π.χ. ένας πρωθυπουργός Χάρρυ-πότερ). Φταίει η αστυνομία που μας βεβαιώνει παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. και όχι εμείς που ενώ γνωρίζουμε ότι αυτές τιμωρούνται εμείς τις κάνουμε. Φταίει το κράτος που έχει νόμους και δεν τους εφαρμόζει στους άλλους αλλά σε εμάς(πήγαινε πρώτα στον άλλον και μετά έλα σε μένα) .Φταίει το κράτος που δεν μου φτάνουν τα λεφτά και πεινάω(βέβαια για να αλλάζω κινητό 600 ευρώ κάθε 3μηνο και αυτοκίνητο 35.000 ευρώ στα 2 χρόνια μου φτάνουν τα λεφτά!!).Φταίει το κράτος που είμαστε μποτιλιαρισμένοι στις πόλεις και όχι εμείς που κατεβαίνουμε με τις τζιπάρες μας στο κέντρο ο καθένας μόνος του. Φταίει το κράτος που δεν έχουμε πανεπιστήμια και σχολεία , και όχι εμείς που όσα έχουμε τα ξεφτιλίζουμε καταντώντας τα σαν χρησιμοποιημένο χαρτί υγείας! Φταίει, φταίει , φταίει, φταίει……. Ε λοιπόν σας έχω νέα. Εμείς (οι πολίτες αυτής της χώρας ) είμαστε το κράτος ,άρα ποιος φταίει ?Εμείς για όλα!! Όταν καταστρέφουμε δημόσια περιουσία , καταστρέφουμε αυτό που έχουμε πληρώσει όλοι οι Έλληνες φορολογούμενοι(εκτός κι αν δεν είμαστε Έλληνες φορολογούμενοι!).Όταν δεν σεβόμαστε εμείς οι ίδιοι τους νόμους που ψηφίζει η εκάστοτε δημοκρατικά εκλεγμένη Βουλή των Ελλήνων ,μην περιμένουμε από τους άλλους να το κάνουν(υπάρχει τρόπος αντίδρασης σε νόμους που περνάει κυβέρνηση με τους οποίους δεν συμφωνούμε ,και αυτός είναι η στήριξη με την ψήφο μας κομμάτων που υποστηρίζουν το αντίθετο).Όταν δεν θέλουμε να αυξηθούν οι φορολογίες και από τους φόρους που μας αντιστοιχούν κρύβουμε για να πληρώσουμε λιγότερο(δεν είμαστε και μ…κες !!) , να μην ζητάμε κοινωνικό κράτος και κοινωνικές παροχές!